Uprawnienia inspektora ZUS

Płatnicy zazwyczaj bardzo boją się postępowania kontrolnego wszczynanego przez inspektora Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, tj. ZUS-u. Prowadząc jednak własną działalność, firmę, trzeba liczyć się z takimi właśnie kontrolami, gdyż mają one na celu wychwycenie ewentualnych nieprawidłowości. Inspektor nie ma natomiast nieograniczonych praw, ma określone uprawnienia i jednocześnie ograniczenia, dlatego też warto przyjrzeć się temu zagadnieniu bliżej.

Podstawy prawne

Inspektor ZUS musi działać w zgodzie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym każdy płatnik, który otrzymał zawiadomienie o wszczęciu kontroli powinien zapoznać się z ową ustawą, by wiedzieć, jakie uprawnienia posiadają kontrolerzy ZUS. Po pierwsze kontrola taka nie ma prawa rozpocząć się, do chwili, gdy inspektor nie pokaże legitymacji służbowej i nie doręczy upoważnienia do przeprowadzenia kontroli – mówi o tym jasno art. 89 ust. 1 ustawy. Warto, aby płatnik przejrzał ustawę nie tylko po to, aby nie utrudniać kontroli, ale także po to, aby poznać swoje własne prawa i uprawnienia kontrolera.

Kontrola – uprawnienia inspektora

O uprawnieniach inspektora ZUS mówi art. 87 ust. 1 ustawy. I tak, z przepisów tych wynika, że inspektor ma prawo do zbadania wszystkich dokumentów finansowo-księgowych, wszystkich ksiąg i wszelkich innych nośników informacji, które mają związek z kontrolą. Inspektor może dokonać oględzin oraz spisu składników majątku płatnika, który zalega ze spłatą należności za składki.

Dalej ustawa mówi o tym, że inspektor ma prawo żądać od płatnika udzielenia informacji mających związek z kontrolą, zaś płatnik ma obowiązek owych informacji udzielić. Kontroler może zabezpieczyć zebrane przez siebie dowody, może wylegitymować wszystkie osoby, aby ustalić ich tożsamość, jeżeli zachodzi taka konieczność i jest to potrzebne do dalszego prawidłowego prowadzenia kontroli. Inspektor ma także prawo do przesłuchiwania świadków i samego płatnika, gdy pomimo kontroli jakieś okoliczności są niejasne.

Gdzie może działać inspektor ZUS?

Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy inspektor ZUS ma prawo do tego, aby wejść oraz poruszać się nie tylko na terenie siedziby danej firmy, ale również w innych miejscach, w których działalność płatnika jest prowadzona. Do tego celu nie potrzebuje przepustki. Inspektor nie podlega także rewizji osobistej, nawet jeśli wewnętrzny regulamin firmy taką rewizję przewiduje.

Zakres kontroli ZUS

Powyżej przedstawione zostały uprawnienia inspektora ZUS w czasie kontroli. Warto teraz natomiast zaznaczyć jeszcze, co obejmuje sama kontrola. Tego można dowiedzieć się z art. 86 ust. 2 ustawy. I tak, kontrola może obejmować zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych, wystawianie zaświadczeń bądź też zgłaszanie danych na cel ubezpieczeń społecznych, ma określać rzetelność oraz prawidłowość obliczania, potrącania oraz opłacania składek, ma za zadanie ustalić uprawnienia do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, rozliczenia z ich tytułu.