ZUS czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma moc prawną do przeprowadzania kontroli, której podlegają płatnicy. Nie każdego jednak ZUS „sprawdza”. Warto dowiedzieć się, kto podlega kontroli, w jaki sposób ZUS może działać, jakie prawa i obowiązki mają inspektor oraz płatnik. 

ZUS i jego ograniczenia

Wielu płatników bardzo boi się kontroli ZUS-u, tymczasem o ile tylko nie mają oni nic do ukrycia, nie muszą się bać, bowiem jest to przecież  instytucja, która kieruje się określonymi prawami, w czasie kontroli musi stosować się między innymi do zasad, które jasno wskazane są w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Poza tym, ZUS musi liczyć się z ograniczeniami, które wynikają dla niego z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Jeśli zatem płatnik dostrzeże jakiekolwiek nieprawidłowości w czasie kontroli, może, a nawet powinien, to zgłosić.

Ponadto warto dowiedzieć się, kto podlega kontroli. ZUS tylko i wyłącznie w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach wszczyna postępowanie kontrolne wobec płatników prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Są to bowiem osoby, które płacą składki jedynie na swoje własne ubezpieczenia. Aby doszło do kontroli, dany przypadek musi rzeczywiście budzić spore wątpliwości.

Nie ma kontroli bez wcześniejszego zawiadomienia!

Nikt też nie musi obawiać się tego, że przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zostanie zaskoczony. ZUS bowiem zobowiązany jest powiadomić płatnika o tym, iż zamierza przeprowadzić kontrolę. Zawiadomienie takie może być dostarczone zarówno osobiście przez inspektora kontroli ZUS jak i przez pocztę ze zwrotnym poświadczeniem odbioru.

Bardzo ważne jest też przestrzeganie terminów przez ZUS. Kontrola bowiem nie może odbyć się wcześniej niż 7 dni od momentu skutecznego dostarczenia zawiadomienia, jak też nie może odbyć po więcej niż 30 dniach od chwili dostarczenia zawiadomienia. A zatem płatnik nie musi wyrazić zgody na kontrolę, jeśli inspektor przyjdzie za szybko (minie mniej niż 7 dni od chwili otrzymania zawiadomienia) lub też po upływie wspomnianych 30 dni. Może również wnieść sprzeciw na prowadzenie postępowania kontrolnego niezgodnego z przepisami. W takiej sytuacji ZUS musi ponownie zawiadomić płatnika o zbliżającej się kontroli.

Jedyne sytuacje, w których ZUS nie musi dostarczać zawiadomienia o zamiarze przeprowadzania kontroli to takie sytuacje, gdy płatnik skutecznie utrudnia wszczęcie kontroli, przykładowo przez nieodbieranie zawiadomień, a także gdy nie przebywa w miejscu, w którym jego działalność jest prowadzona/gdzie jest siedziba firmy, a jest to miejsce zameldowania bądź zamieszkania płatnika.

Jak długo trwa kontrola?

Kontrola ZUS nie może trwać w nieskończoność, istnieją określone ramy czasowe trwania takiej kontroli, których ZUS musi przestrzegać. Jeśli chodzi o tak zwanych mikroprzedsiębiorców, kontrola nie może trwać dłużej niż 12 dni roboczych. W przypadku małych przedsiębiorców maksymalny czas trwania takiej kontroli to 18 dni roboczych, średni przedsiębiorcy - 24 dni robocze, a wszyscy pozostali przedsiębiorcy - 48 dni roboczych.

Inspektor ZUS ma obowiązek poinformować płatnika o terminie zakończenia kontroli już w dniu jej rozpoczęcia. Kontrola nie może być przedłużona, chyba że taka konieczność zachodzi z przyczyn, które nie są zależne od ZUS. Ważne jest także to, że ZUS nie może rozpocząć kontroli, jeśli płatnik jest już kontrolowany przez inny organ. Nie może dojść do dwóch kontroli jednocześnie, nawet jeśli płatnik wyraża na to zgodę.

Warto przeczytać