Podstawowe informacje na temat urlopu wypoczynkowego

Tak zwany urlop wypoczynkowy jest jednym z absolutnie podstawowych praw pracownika, który zatrudniony jest na umowę o pracę. Dlatego też każda osoba posiadająca umowę o pracę powinna zadbać o to, aby poznać swoje prawa – w tym prawa do urlopu wypoczynkowego. Co na pewno warto wiedzieć?

Czym jest urlop wypoczynkowy?

Wydawałoby się, że jest to rzecz dość oczywista. Niemal każdy powiedziałby bez zastanowienia, że urlop to czas, kiedy nie idzie się do pracy i przykładowo wyjeżdża się na wakacje w jakieś ciekawe miejsce. Oczywiście, jest w tym sporo prawdy, ale czym tak naprawdę charakteryzuje się urlop wypoczynkowy? Otóż, urlop wypoczynkowy to podstawowy rodzaj urlopu, który przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę i co więcej, w myśl art. 152 Kodeksu Pracy urlop ten musi być coroczny, płatny oraz nieprzerwany. Prawo do urlopu zagwarantowane jest również przez Konstytucję RP – art. 66.

Urlop ma być coroczny, czyli przysługuje pracownikowi za każdy przepracowany rok. Jeśli chodzi o kwestię płatności, wynagrodzenie musi być dokładnie takie, jakby pracownik wykonywał w tym czasie swoją pracę. Jeśli natomiast chodzi o kwestię tego, że urlop ma być nieprzerwany, pracodawca nie może żądać od pracownika tego, aby podzielił urlop wedle jego potrzeb. Jeżeli pracownik chce, ma pełne prawo do tego, aby cały urlop „wybrać” jednorazowo. Pracownik nie zawsze jednak chce wykorzystać urlop jednorazowo, dlatego też na jego (i tylko jego!) wniosek urlop może być podzielony. Warunek jest taki, że jedna z części urlopu nie może być krótsza aniżeli 14 dni kalendarzowych.

Kiedy pracodawca może odwołać urlop pracownika?

Taka sytuacja raczej nie zdarza się nagminnie, jednak może zaistnieć. Pracodawca może zgodnie z prawem odwołać pracownika z urlopu postępując w myśl art. 167 Kodeksu Pracy. Artykuł ów mówi o tym, że pracodawca może to zrobić wyłącznie wtedy, gdy w zakładzie pracy pojawia się okoliczność, która wymaga obecności pracownika. Musi to jednak być taka okoliczność, której nie dało się przewidzieć i nie istniała w chwili rozpoczęcia urlopu przez pracownika. Naturalnie, w takiej sytuacji pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów odwołania z urlopu.

Rodzaje urlopów wypoczynkowych

Mowa tutaj o urlopach podstawowych oraz urlopach dodatkowych. Pierwszy z nich to urlop, który przysługuje każdemu pracownikowi. Z kolei urlop dodatkowy to taki, który przysługuje określonym grupom pracowników, którzy pracują przykładowo w uciążliwych czy szkodliwych warunkach.

Po co urlop?

I tutaj odpowiedź nasuwa się sama – po to, żeby odpocząć. Pracownik, jak było wspomniane, zgodnie z Konstytucją RP ma prawo do wypoczynku w celu zregenerowania sił. Urlop jest osobistym uprawnieniem pracownika, dlatego też pracodawca nie ma prawa wymagać od pracownika zrzeczenia się urlopu. Sam pracownik nie może się go zrzec, ani też „przekazać” innemu pracownikowi.

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Od pracodawcy wymaga się prawidłowego ustalenia wymiaru urlopu. Zgodnie z art. 154 Kodeksu Pracy pracownikowi zatrudnionemu krócej niż 10 lat przysługuje 20 dni urlopu, zaś pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 10 lat przysługuje 26 dni urlopu. Pracodawca może zwiększyć pracownikowi ilość dni urlopu, ale nie może ich zmniejszyć. Nawet gdyby pracownik zgodził się na zmniejszenie dni urlopu (przykładowo w obawie przed utratą pracy), pracodawca wówczas i tak łamie prawo.